Postacie

Bazylika archikatedralna w Wilnie jest głównym miejsce czci patrona kraju i opiekuna młodzieży – św. Kazimierza (1458-1484). Jego święto każdego 4 marca jest szczególnie uroczyście obchodzone. W tej samej świątyni najtrudniejsze, ale i najbardziej owocne lata swego życia spędził odnowiciel Zakonu Marianów – bł. Jerzy Matulewicz (1871-1927). Był wtedy pasterzem diecezji, a pozostawione przez niego z tego okresu zapiski, listy i wspomnienia dotyczą najboleśniejszych momentów życia duchowego i przemian historycznych.

Słudze bożemu bp Mečislovasowi Reinysowi (1884-1953) sowieci uniemożliwili wykonywanie jego obowiązków kościelnych w Wilnie, a za wytrwałą obronę wiary odebrali mu życie. W obliczu komunistycznych prześladowań wielu katolików odważnie wyznawało swoją wiarę, dziesiątki z nich wpisano do martyrologium XX w.

W Wilnie czczeni są święci, którzy tu żyli i pozostawili świadectwa swej świętości: jezuita, św. Andrzej Bobola (1591-1657), karmelita św. Rafał Józef Kalinowski (1835-1907) i św. siostra Faustyna Kowalska (1905-1938). Są oni po dziś dzień wymownym znakiem powszechności Kościoła i wspólnego katolickiego dziedzictwa narodów Europy.

Święty Kazimierz
Arkikatedros bazilikos Šv. Kazimiero (Karalių) koplyčios altoriaus fragmentas. Klaudijaus Driskiaus nuotrauka.

Św. Kazimierz jest patronem Litwy i jednym z patronów Polski, od 1948 r. – patronem młodzieży litewskiej, a od 1960 r. – patronem członków Zakonu Maltańskiego. Kazimierz, drugi syn w rodzinie królewskiej, urodził się w Krakowie 3 października 1458 r. Żył krótko, zmarł 4 marca 1484 r. na zamku w Grodnie, nie doczekawszy 26-tych urodzin. Ważnym wydarzeniem w życiu królewicza był udział w wyprawie wojennej na Węgry, gdy jego matka próbowała dochodzić swych praw i osadzić go na węgierskim tronie. Przedsięwzięcie się nie udało, ale Kazimierz nabrał cennych doświadczeń, niezbędnych przyszłemu władcy i dojrzał jako świadomy chrześcijanin. Ojciec coraz bardziej wtajemniczał go w sprawy państwowe, zaś młodzieniec przejawiał liczne cechy dobrego władcy: wyczucie polityczne, rozsądek, wykształcenie i osobisty urok, a gdy było trzeba – stanowczość i surowość.

Jednocześnie różnił się pod wielu względami możnych swoich czasów. Nie korzystał ponad miarę z przywilejów i władzy jaka mu przysługiwała, unikał przepychu i wystawności, zaś pełniąc obowiązki związane z rządzeniem państwem przede wszystkim starał się być sprawiedliwy względem wszystkich. Otwarcie i uparcie sprzeciwiał się tym obyczajom swojego otoczenia, jeśli wiązały się z dążeniem do pustych przyjemności. Wybierał życie zgodne z nakazem sumienia i starał się naśladować Chrystusa. Zapamiętano go jako współczującego, spieszącego z pomocą ubogim i odwiedzającego chorych. Bliscy nie zdołali zrozumieć jego sposobu życia, czyniąc mu wyrzuty i naciskając, by się zmienił. Dworzanie dziwili się, gdy Kazimierz w imię czystości i wierności Bogu odrzucał propozycje związków z kobietami, które – jak wtedy uważano – przyczyniały się do poprawy zdrowia. Do dzisiaj powtarzane są wypowiedziane przez Kazimierza słowa: „Lepiej umrzeć niż zgrzeszyć!”. Ostatnie dwa lata swego życia spędził Kazimierz na Litwie, głównie w Wilnie. Katedra była jego ulubioną świątynią. Czasem rozmodlony królewicz pozostawał w niej długo zapominając o oficjalnych obiadach, w których jako następca tronu miał obowiązek uczestniczyć wraz z litewskimi dostojnikami i gośćmi z zagranicy. Podania mówią, że królewicz przychodził na modlitwę do katedry w nocy albo bardzo wczesnym rankiem gdy była ona jeszcze zamknięta, i wtedy można było go zobaczyć przy drzwiach świątyni. Późniejszy święty miał szczególną pobożność do Najświętszej Maryi Panny.

Po śmierci w 1484 r. pochowano go w Kaplicy Królewskiej w katedrze. Tam ciało królewicza spoczywało ponad sto lat. Zaraz po jego śmierci zaczęto mówić o dokonujących się za jego wstawiennictwem cudach. Pomocy świętego Królewicza doświadczali zarówno pojedynczy ludzie, jak i cały kraj: w wojnie z Moskwą św. Kazimierz ukazał się wojskom polsko-litewskim w kształcie przypominającym litewską Pogoń. Szerzył się kult św. Kazimierza a przy jego grobie pojawiły się wota. Na początku XVI w. rozpoczęto proces kanonizacyjny. Zakończył go papież Klemens VII i w 1604 r. w katedrze w Wilnie przygotowano kilkudniowe uroczystości kanonizacyjne. W tych dniach ulicami miasta przeszedł liczny, radosny pochód, a do miasta uroczyście wniesiono chorągiew św. Kazimierza. W 1636 r., dla upamiętnienia pobożnego, wrażliwego za życia, a po śmierci cudownie pomagającego królewicza zbudowano nową kaplicę, która zachowała się do dzisiaj. Do niej przeniesiono trumnę ze szczątkami świętego. W okresie wojny 1655-1661 wojska moskiewskie czasowo zajęły Wilno i wtedy Kaplica św. Kazimierza i cała katedra padła ofiarą rabunków. Relikwie świętego na pewien czas zostały przeniesione z katedry i ukryte. Wróciły do kaplicy w 1667 r., w której w 1692 r. przeprowadzono remont i od tego czasu niewiele się ona zmieniła. Ciało świętego pozostawało ukryte jeszcze nie raz. Najpierw na początku XVII w., podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej, która nie ominęła Wielkiego Księstwa Litewskiego. Najdłuższy jednak okres „wygnania” relikwii św. Kazimierza z katedry wiązał się z władzą sowietów. Po zamknięciu świątyni niemal cztery dekady trumna z relikwiami znajdowała się w kościele św. Piotra i Pawła. 4 marca 1989 r. uroczyście ją stamtąd przeniesiono z powrotem do katedry.

http://www.piligrimukelias.lt/

 

Bł. Jerzy Matulewicz

Arcybiskup Jerzy Matulewicz (1871-1927) jest litewskim błogosławionym czasów nowożytnych. Świętość ordynariusza wileńskiego, odnowiciela zakonu marianów, wizytatora apostolskiego na Litwie, zarówno jako zakonnika, jak i duszpasterza, ujawniła się w czasach narastania nienawiści na tle narodowym i w obliczu wczesnych wyzwań bolszewizmu. Matulewicz został beatyfikowany w 1987 r., podczas obchodów sześćsetlecia chrztu Litwy. Jego doczesne szczątki spoczywają w Mariampolu, w poświęconej mu kaplicy tutejszej bazyliki. Tu na początku lipca obchodzona jest oktawa jego odpustu, zaś w Kościele powszechnym jest on wspominany 12 lipca.

Arcybiskup Mečyslovas Reinys

Sługa Boży Mečyslovas Reinys

Wszystkich wiernych zachęcamy do modlitwy w intencji beatyfikacji arcybiskupa Reinysa. Prosimy o kontakt wszystkich, którzy go znali, stykali się z nim i mieli okazję obserwować go w życiu i działaniu.

Tych, którzy doświadczają trosk, chorób czy innych cierpień zachęcamy do modlitwy za wstawiennictwem sługi Bożego Mečyslovasa Reinysa. O doznanych łaskach prosimy informować Trybunał Procesu Beatyfikacyjnego (Kuria Arcybiskupia Wileńska, Šventaragio 4, 01122 Vilnius).

Szczególnie oczekiwane są zbiorowe prośby o beatyfikację sługi Bożego Mečyslovasa Reinysa, gdyż będą one wyrazem uznania arcybiskupa Reinysa za męczennika, o którego świętości przekonany jest lud Boży na Litwie.

Św. Faustyna Kowalska

Helena Kowalska urodziła się 25 sierpnia 1905 r. we wsi Głogowiec, w parafii Świnice. W 1925 r. wstąpiła do postulatu w Zgromadzeniu Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Warszawie. W 1926 r. złożyła śluby i otrzymała imię zakonne Maria Faustyna. W 1929 r. na krótko przyjechała do Wilna. 22 lutego 1931 r. w Płocku siostrze Faustynie objawił się Jezus i polecił namalowanie obrazu przedstawiającego widzenie.

1 maja 1933 r. Faustyna złożyła śluby wieczyste, a 25 maja przybyła do Wilna. Tu stale doświadczała objawień, które opisywała w swoim dzienniku. W Wilnie także s. Faustyna spotkała spowiednika sióstr – ks. Michała Sopoćkę, który stał się jej kierownikiem duchowym i pomógł w realizacji powierzonej jej misji głoszenia o Bożym Miłosierdziu. On właśnie umówił się z artystą – Eugeniuszem Kazimierowskim w sprawie namalowania obrazu Zbawiciela według wskazań siostry Faustyny i zgodnie z jej widzeniami. Kazimierowski zaczął go malować 2 stycznia 1934 r. Faustyna przez pół roku co najmniej raz w tygodniu odwiedzała jego pracownię, uściślała szczegóły i korygowała nieścisłości. Tak powstał obraz Jezusa Miłosiernego.

W 1936 s. Faustyna została przeniesiona z Wilna do Walendowa, a później – do podkrakowskich Łagiewnik. Słabła na zdrowiu, ale nieustannie marzyła o założeniu nowego zgromadzenia, o którym mówił jej Jezus podczas objawień. 4 maja 1937 r. uzyskała w tym celu pozwolenie na wystąpienie z zakonu. Zmarła 5 listopada 1938 r. Po jej śmierci, dzięki dziennikowi, który pozostawiła, zaczęła rozprzestrzeniać się wieść o jej niezwykłych widzeniach.

31 stycznia 1968 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny s. Faustyny. 18 kwietnia 1993 r. Jan Paweł II ją beatyfikował, a w 30 kwietnia 2000 r. – kanonizował.

 

Świadkowie wiary

Dwadzieścioro siedmioro duchownych, zakonników, zakonnic i wiernych świeckich wpisano do Martyrologium XX wieku. Powstało ono na polecenie papieża Jana Pawła II w ramach obchodów jubileuszu roku 2000. Specjalnie w tym celu powołana komisja przygotowała listę ponad dwunastu tysięcy chrześcijan, którzy na całym świecie w XX w. oddali życie za wiarę.

Po każdym z nazwisk wskazany jest rok męczeńskiej śmierci.

  1. ks. Bolesław Bazewicz, 1942
  2. ks. Kazimieras Burokas, 1941
  3. ks. Vladas Butvila, 1961
  4. Vytautas Voldemaras Čarneckis, 1942
  5. ks. Henryk Hlebowicz, 1941
  6. ks. Wincenty Godlewski, 1943
  7. ks. Adolfas Gruodis, 1941
  8. ks. Juozapas Gustas, 1958
  9. ks. Ambraziejus Jakavonis, 1944
  10. Lew Karsavin, 1952
  11. ks. Bronislavas Laurinavičius, 1981
  12. Kleopas Laurinovičius, 1942
  13. s. Valerija Liktoraitė, 1951
  14. ks. Karol Lubianiec, 1942
  15. ks. Jan Naumowicz, 1942
  16. diakon Augustyn Piórko, 1942
  17. ks. Leonas Puciata, 1943
  18. abp Mečislovas Reinys, 1953
  19. ks. Stanislovas Rimkus, 1945
  20. Ignas Skrupskelis, 1942
  21. Konstantinas Šakenis, 1941
  22. ks. Zygmunt Stankiewicz, 1941
  23. ks. Jonas Staškevičius, 1955
  24. diakon Vaclovas Stulginskis, 1941
  25. ks. Jonas Tutinas, 1941
  26. ks. Antanas Udalskis, 1943
  27. ks. Adam Zaremba, 1943
Šv. Rapolas Kalinauskas

Rapolas Kalinauskas gimė 1835 m. rugsėjo 1 d. matematikos profesoriaus Andriaus Kalinausko ir Juzefos Polonskos šeimoje. Pakrikštytas Juozapo vardu. Motina mirė praėjus kelioms savaitėms po jo gimimo ir mažąjį Juozapą auklėjo teta Viktorija. Sulaukęs devynerių metų pradėjo mokytis Vilniaus Aukštuomenės institute, kuriame profesoriavo jo tėvas. Juozapas pasižymėjo gabumais ir pavyzdingu elgesiu.

1851 m. pradėjo studijas Žemės ūkio akademijoje Gori-Gorkuose, bet vėliau perėjo į Peterburgo Karo ir Inžinerijos akademiją, kurią baigė 1859 m. leitenanto laipsniu. Trumpai tarnavo carinėje kariuomenėje, iš kurios pasitraukęs įsitraukė į 1863 m. Lietuvos ir Lenkijos sukilimą. Vilniaus srityje tapo karo ministru. 1864 m. pavasarį caro kariuomenės buvo suimtas ir nuteistas mirties bausme, tačiau aktyvių tėvo pastangų dėka bausmė pakeista tremtimi į Sibirą. Su daugeliu kitų tremtinių Kalinauskas pateko į Usolės druskos kasyklas. 1866 m. balandžio 16 d. amnestija atleistas nuo katorgos darbų, o 1868 m. ir nuo visų priverčiamųjų darbų, iki 1872 m. gyveno tremtyje Irkutske. Dalyvavimas sukilime ir sunkūs katorgos metai ženkliai pakeitė Kalinausko dvasią, pagelbėjo naujai atrasti Dievą, kančia išmokė melstis ir būti jautriu kito žmogaus skausmui. Po amnestijos Juozapas pradėjo mokyti tremtinių vaikus ir pagelbėjo garsiajam Sibiro klebonui tėvui Kristupui Švernickiui rengti juos Pirmajai Komunijai. Draugystės su t. Kristupu dėka gyveno turtingą dvasinį gyvenimą, daug skaitydavo teologinės literatūros, dažnai priimdavo sakramentus.

1872 m. išvyko į Permę, vėliau persikėlė į Smolenską, kur 1874 m. sulaukė laisvės dekreto. Galėjo persikelti į Lenkiją, bet neturėjo teisės gyventi Lietuvoje. Atvykęs į Varšuvą, gavo pasiūlymą būti kunigaikščio Vladislovo Čartoryskio, gyvenusio emigracijoje Paryžiuje, sūnaus Augusto auklėtoju. Paryžiuje Kalinauskas užsibuvo neilgai, nes dėl jaunojo auklėtinio ligos teko daug keliauti. Trejetą metų jis gyveno įvairiuose miestuose ir vietovėse Šveicarijoje bei Italijoje. Tuo metu Juozapas stengėsi perteikti Augustui aukščiausius dvasingumo idealus ir mokė fizikos bei matematikos. Kiekvieną dieną dalyvaudavo šv. Mišiose, daug meldėsi, studijavo šv. Augustino, šv. Teresės, šv. Kryžiaus Jono bei kitų dvasios mokytojų veikalus. Daug bendraudamas su įvairių vienuolijų nariais, domėjosi vienuoliniu gyvenimu.

1877 m. liepos 15 d. Kalinauskas įstojo į basųjų karmelitų vienuoliją ir pradėjo noviciatą Grace, Austrijoje. Lapkričio 26 d. buvo įvilktas į karmelitų abitą ir gavo vienuolio vardą – tapo brolis šv. Juozapo Rapolas. Po pirmųjų įžadų išsiųstas į konventą Raab Vengrijoje teologijos bei filosofijos studijų. 1881 m. lapkričio 27 d. davė amžinuosius įžadus ir po to išvyko į vienintelį po vienuolynų naikinimo Lenkijoje išlikusį karmelitų vienuolyną Černoje prie Krokuvos. Čia 1882 m. sausio 15 d. gavo kunigystės šventimus.

Tapęs kunigu, tėvas Rapolas 25 metus ėjo daug atsakingų pareigų provincijoje ir vienuolynuose – buvo Černos vienuolyno vyresniuoju, provincijos patarėju, basųjų karmeličių provincijos vikaru, vienuolyno Vadovicuose steigėju ir vyresniuoju. Išsiskyrė pamaldumu, apaštaliniu uolumu, buvo vertinamas kaip geras dvasios vadovas. Rodė vienuolinio gyvenimo pavyzdį, rūpestingai tvarkė vienuolyno reikalus, stengėsi kuo tobuliau atlikti patikėtas pareigas.

Mirė 1907 m. lapkričio 15 d.

Popiežius Jonas Paulius II tėvą Rapolą beatifikavo Krokuvoje 1983 m. birželio 22 d., o kanonizavo Romoje 1991 m. lapkričio 17 d.

Arcybiskup Julijonas Steponavičius

Arcybiskup Julijonas Steponavičius urodził się 18 października 1911 r. w parafii Gierwiaty, we wsi Miciuny na obecnej Białorusi. Ukończył Gimnazjum im. Witolda Wielkiego w Wilnie i w 1930 r. wstąpił do tutejszego seminarium duchownego. W 1936 r. otrzymał świecenia kapłańskie. Jako wikary w Raduni doświadczył ze strony władz polskich szykan, gdyż starał się bronić tamtejszych Litwinów. Od 1939 r. był proboszczem w miejscowościach: Palūšė, Naujajasis Daugėliškis, Adutiškis. W 1955 r. papież Pius XII mianował go tytularnym biskupem Antarady i pomocnikiem biskupa Kazimierasa Paltarokasa. Wkrótce po otrzymaniu sakry biskupiej przeniósł się do Wilna. W 1957 r. Stolica Apostolska mianowała go administratorem apostolskim Diecezji Wileńskiej. Obowiązki te przejął bp Steponavičius po śmierci bp Paltarokasa 3 stycznia 1958 r. Po tym, jak Steponavičius odmówił żądaniu władz sowieckich, by jako zwierzchnik kościelny zakazał młodzieży uczestnictwa w życiu Kościoła, w 1961 r. zmuszono go do opuszczenia Wilna i osiedlenia się w miejscowości Žagarė. Dopiero 28 grudnia 1988 r. mógł ponownie objąć obowiązki administratora apostolskiego. 7 lutego 1989 r. papież Jan Paweł II podniósł go do godności arcybiskupiej i mianował ordynariuszem Diecezji Wileńskiej. Arcybiskup Julijonas Steponavičius zmarł 18 czerwca 1991 r.